Dorobek twórczy Johna Coltrane'a w dużej mierze koncentruje się wokół jego innowacyjnej roli lidera zespołów, jednak ten niezwykły saksofonista i kompozytor rozpoczął karierę jako szanowany...

Dorobek twórczy Johna Coltrane'a w dużej mierze koncentruje się wokół jego innowacyjnej roli lidera zespołów, jednak ten niezwykły saksofonista i kompozytor rozpoczął karierę jako szanowany sideman, zyskując sławę u boku największych jazzowych artystów. Najnowsze wydawnictwo Craft Recordings, Another Side of John Coltrane, eksponuje właśnie ten aspekt kariery artysty, przedstawiając wybór jego najlepszych nagrań z sesji z Milesem Davisem, Theloniousem Monkiem, Sonny’m Rollinsem, Redem Garlandem, Taddem Dameronem i Artem Taylorem.

Another Side of John Coltrane zostanie wydany na winylu jako zestaw 2 płyt LP, album CD, będzie także dostępny na platformach cyfrowych. Winylowe wydanie zawiera dwa bonusowe utwory, których nie ma ani w wersji na dysku CD, ani w wersji cyfrowej: „Nutty” (z albumu Thelonious Monk with John Coltrane) i „Birks' Works” (z albumu Red Garland Quintet Soul Junction z udziałem Johna Coltrane’s oraz Donalda Byrda).

Płyta została wyprodukowana przez Nicka Phillipsa, a zmasterowana przez laureata nagrody GRAMMY®, inżyniera dźwięku, Paula Blakemore'a. Za proces związany z płytą studyjną w procesie przygotowania wersji winylowej, odpowiedzialny był natomiast Clint Holley w firmie Well Made Music. Another Side of John Coltrane zawiera również nowy tekst wiodący – komentarz autorstwa wielokrotnie nagradzanego dziennikarza, pisarza i laureata nagrody Jazz Journalists Association za całokształt twórczości, Douga Ramseya.

***
Utwór „Oleo” został napisany w 1954 roku przez Sonny'ego Rollinsa, który oparł kompozycję utworu na harmonii „I Got Rhythm” George'a Gershwina. Od tamtego czasu ta energetyczna melodia stała się standardem. Ta wersja „Oleo”, która ukazała się na albumie Relaxin' with Miles Davis Quintet, została nagrana w październiku 1956 w studiu Rudy'ego Van Geldera w Hackensack, NJ, gdzie usłyszymy Davisa na trąbce, Coltrane'a na saksofonie tenorowym, Reda Garlanda na fortepianie, Paula Chambersa na basie i Philly’ego Joe Jonesa na perkusji. Nagranie rozpoczyna się falstartem, po którym następuje krótka rozmowa między muzykami, po czym następuje właściwe, hard-bopowe wykonanie utworu. W swoich notatkach Ramsey zauważa: „Po wyraźnym początkowym improwizowanym chorusie Davisa, Coltrane rozpoczyna korespondujące solo, początkowo jedynie z basem Paula Chambersa. Coltrane czerpie wenę z gry sekcji rytmicznej, która stała się wzorem dla zespołów tego typu na całym świecie.”

Coltrane rozpoczął swoją muzyczną karierę w latach czterdziestych XX wieku, dzieląc scenę z takimi muzykami jak King Kolax i Jimmy Heath, a później Dizzy Gillespie, Johnny Hodges, a nawet ze swoim idolem, Charlie’m Parkerem. Jednak to telefon od Milesa Davisa w 1955 roku, zmienił bieg jego życia. Davis zakładał nowy zespół i poprosił obiecującego młodego saksofonistę, by dołączył do niego wraz z Garlandem, Chambersem i Jonesem. Znany jako „Pierwszy Wielki Kwintet”, legendarny zespół nagrał w ciągu następnych dwóch lat szereg cenionych utworów, w tym serię Relaxin’, Workin’, Steamin’ i Cookin’ dla Prestige Records.

Był to również okres znaczącego rozwoju artystycznego Coltrane'a. W 2001 roku, w New York Times, krytyk Ben Ratliff stwierdził, że we wczesnych latach Coltrane'a jako sidemana, muzyk „nie wyróżniał się jakoś szczególnie; w większości nagrań jest ledwo słyszalny. Ale… nagrywając z Davisem… miał już swoje brzmienie”.

Poza „Oleo”, Another Side of John Coltrane zawiera kilka ważnych momentów z sesji z Milesem Davisem, w tym nagranie „Airegin” autorstwa Rollinsa z 1956 roku oraz „Round Midnight” Theloniousa Monka. To ostatnie nagranie, zarejestrowane w 1956 roku, pierwotnie ukazało się na płycie Miles Davis and the Modern Jazz Giants. Ramsey pisze, że w solówce Coltrane'a w tym nagraniu „słychać donośne brzmienie, które było charakterystyczne dla jego gry w połowie lat pięćdziesiątych, a także energiczne poszukiwania możliwości harmonicznych, które intensyfikowały się w miarę upływu dekady”.

W tym samym okresie Coltrane współpracował także z innym wirtuozem jazzu, Theloniousem Monkiem. W 1957 dołączył do pianisty na półroczny kontrakt w nowojorskim jazz klubie Five Spot Cafe. „Praca z Monkiem zbliżyła mnie do tego architekta muzycznego najwyższej klasy. Uczyłem się od niego w każdej dziedzinie” – powiedział później Coltrane w wywiadzie dla Downbeat. Pomimo, że ci dwaj tytani jazzu nagrali razem tylko kilka sesji – wszystkie miały miejsce w 1957 roku – ich albumy są wybitnie respektowanymi dziełami gatunku. Another Side of John Coltrane zawiera wybrane ich nagrania, w tym balladę „Monk's Mood” (pochodzącą z albumu Thelonious Himself), z udziałem basisty Wilbura Ware’a, jak również „Epistrophy” (z albumu Thelonious Monk with John Coltrane), z udziałem Ware'a na basie, Raya Copelanda na trąbce, Gigi Gryce na saksofonie altowym, Arta Blakey’a na perkusji oraz Coltrane'a i Colemana Hawkinsa na saksofonach tenorowych.

Coltrane błyszczy również w nagraniach z innym saksofonistą, Sonny’m Rollinsem w kultowym „Tenor Madness” – jedynym znanym nagraniu dwóch gigantów saksofonowych razem – które pojawiło się na albumie Rollinsa z 1956 roku. Ramsey zauważa, że nagranie „zapewnia doskonałą okazję do porównania stylów Rollinsa i Coltrane’a, szczególnie pod koniec, kiedy wymieniają serię czterotaktowych fraz”. W swoim artykule dla New York Times Ratliff wyjaśnia: „Coltrane rozkręca się, konstruując porywające solo w odróżnieniu od serii dokładnych, czystych i melodyjnych improwizacji Sonny’ego Rollinsa”.

Kolejnym ważnym elementem kolekcji jest „Soultrane” z pianistą i kompozytorem Taddem Dameronem. Nazwany na cześć saksofonisty utwór pojawił się na albumie Mating Call z 1957 roku. Według Ramseya pojawiają się tam „niektóre z najbardziej urzekających dzieł Coltrane'a”. Słuchacze będą mogli również docenić grę Coltrane'a oraz perkusisty Arta Taylora w „C.T.A.” pochodzącym z płyty Taylor's Wailers z 1957 roku, a także nagrania Coltrane’a i Reda Garlanda – „Billie’s Bounce” z 1957 roku pochodzącego z albumu Dig It!

Chociaż Another Side of John Coltrane skupia się głównie na sesjach uchwyconych w latach 1956–1957, album zawiera również jeden dodatkowy, wyjątkowy fragment występu, który ugruntował pozycję Coltrane’a jako respektowanego lidera zespołu. Jego interpretacja „Someday My Prince Will Come” z filmu Disneya „Królewna Śnieżka” z 1937 r. – jest klasykiem w kanonie Davisa, po części dzięki wybitnej solówce Coltrane'a. W tym utworze saksofonista dołączył do swojego byłego szefa w studio, nagrywając dwa utwory na album Davisa z 1961 roku, zatytułowany właśnie Someday My Prince Will Come.

W maju 1957 artysta nagrał swój pierwszy album w roli lidera – Coltrane. Po nim pojawiły się takie przełomowe dzieła, jak Lush Life i Soultrane (oba 1958) oraz Giant Steps (1960). Coltrane dogłębnie zmienił krajobraz współczesnego jazzu, a te fundamentalne sesje ukazują rozwój jego brzmienia. Jak ujął to Ramsey, nagrania te dają słuchaczom możliwość doświadczenia „jego nieustannej inwencji twórczej, gdy poszerza swoją paletę harmoniczną i podejmuje coraz większe wyzwania, rozwijając swoje partie solowe”.

Utwory:

1.1. Tenor Madness

1.2. 'Round Midnight

1.3. Oleo

1.4. Airegin

1.5. Soultrane

1.6. C.T.A.

1.7. Monk's Mood

2.1. Epistrophy

2.2. Trinkle, Tinkle

2.3. Nutty

2.4. Birks' Works

2.5. Billie's Bounce

2.6. Someday My Prince Will Come